Myxomatose bij het konijn

In mijn omgeving zit veel wild, waaronder ook konijnen. Helaas is nu de periode dat heel veel wilde konijnen ziek worden door myxomatose en uiteindelijk er aan sterven. 

Is het een sterk konijn, dan kan zo'n dier dit virus overleven en heeft het voorlopig ook voldoende antistoffen er tegen opgebouwd. Dat is naar schatting slechts 5%-10% van een wilde konijnenpopulatie gegeven. In de zomermaanden is er meestal een piek aan sterfte met een uitloop naar september en oktober.

Besmettelijk voor honden?

Regelmatig kom ik dode konijnen tegen op de Uiterwaarden, langs de dijken en bij ons in het bos. Vanochtend liep ik met de honden letterlijk tegen een nog levend myxomatose konijn aan midden op het bospad. Het diertje kon zich met alle kracht die het bezat naar de kant bewegen om in het hoge gras waarschijnlijk zijn laatste uurtjes door te maken.

Ik vind dit altijd zo schrijnend om te zien. Nee, ik ben niet in staat om zo’n konijn uit zijn lijden te verlossen, al zou dat wel beter zijn. Het landschapsbeheer is op de hoogte en er is contact met de Dierenambulance. Meer kan ik niet doen.

Regelmatig krijg ik de vraag of myxomatose besmettelijk is voor honden. Wees gerust, dat is het gelukkig niet. Ook niet als je hond een ziek of dood konijn te pakken krijgt en eventueel er van eet in het veld. Myxomatose is een soort pokkenvirus en is zeer besmettelijk voor konijnen en hazen, maar niet overdraagbaar op andere dieren. Ook huiskonijnen zijn zeer gevoelig voor dit virus.

Overdracht en incubatietijd

Myxomatose wordt overgebracht door zuigende insecten, zoals teken en vlooien en door stekende insecten zoals muggen en steekvliegen. Ook kan onderlinge besmetting plaatsvinden via intensief contact, urine en uitscheiding ontlasting in en rondom nestplekken. 

Inmiddels kent myxomatose verschillende varianten. Afhankelijk van de weerstand wordt een dier niet of nauwelijks ziek of ziek tot ernstig ziek met de dood tot gevolg. Bij zwakke konijnen is er een incubatietijd van enkele dagen tot twee weken.

Symptomen

De volgende symptomen kun je waarnemen:

-> Zwelling van de oogleden

-> Zwelling van de bek

-> Zwelling van de anus

-> Knobbels in de huid, met name de oren, rug en rond de bek

-> Longontsteking

Een wild konijn met al sterk gezwollen oogleden en algehele loomheid is gedoemd om te overlijden. Het is dan een gemakkelijke prooi voor roofvogels en lopende roofdieren, zoals marter, bunzing en vos.

Viraal Hemorragisch Syndroom (VHS/VHD)

Een ander recenter virus met vergelijkbare overdracht is Viraal Hemorragisch Syndroom (VHS). De Engelse afkorting VHD wordt het meeste gebruikt in publicaties. Dit virus is inmiddels ook gemuteerd en kent een aantal nieuwe varianten.

Bij deze aandoening is het calicivirus de veroorzaker en kan ook flink huishouden met dodelijke afloop binnen 3 tot 5 dagen onder zowel wilde konijnen als huiskonijnen.

Symptomen zijn sufheid, sloom, verminderde eetlust en in een later stadium benauwdheid, koorts, in- en uitwendige bloedingen, diarree of verstopping en neurologische afwijkingen. In sporadische gevallen zijn niet echt duidelijke symptomen waarneembaar, maar kan een konijn wel plots overlijden.

Weerstand, voedingsmanagement, leefstijl

Na het vertellen van mijn ervaring, raken verschillende van mijn konijnenvrienden al snel in paniek. Ik probeer dan uit te leggen dat alles valt en staat met een goede weerstand. Mogelijk kan een huiskonijn baat hebben bij het verhogen van de weerstand om de infectiedruk in het lichaam het hoofd te bieden en de oxidatieve stress op celniveau te verlagen.

Net als dat huishonden en huiskatten richting de winter vatbaarder kunnen zijn voor bijvoorbeeld kennelhoest en niesziekte, is het belangrijk om ook bij konijnen rekening te houden met het verhogen van de algehele vitaliteit. Een zo min mogelijke belasting van het immuunsysteem en het gezond houden van het microbioom van de darmen gaan dan hand in hand.

Bij konijnen zou je dit kunnen bereiken door het dier een groot deel van het jaar te voorzien van voldoende buitenlucht in schone tocht- en vochtvrije verblijven, een goede vachtverzorging, voldoende beweging en hersenwerk spelletjes. Het voedingsmanagement kan geoptimaliseerd worden door slechts een klein deel biologisch droogvoer zonder granen en soja af te wisselen met in hoofdzaak ruw voer, zoals gedroogd grashooi, echt gras, verse groentes en kruiden, knaagtakken en schorsen, zaden en een zeer klein percentage fruit. Verse enzymenrijke voeding met pre- en probiotische waarde is cruciaal om de strijd tegen vrije radicalen in het lichaam aan te gaan. In het wild eten wilde konijnen ook niets wat verhit en voorbewerkt is, omdat het tegennatuurlijk is.

Het mooiste is om zelf je voedingsmiddelen te telen in een afgesloten broeikas die konijnenbestendig is. Dan is de kans vrijwel klein dat een besmetting wordt overgebracht door een wild konijn op jouw huiskonijn. Pesticidevrij, biologisch en eigen teelt is ideaal. Hoe leuk is het om dit zelf te doen. Maar als je daar weinig puf in hebt...een hobbyteler met een mooie broeikas op een volkstuin wil je daar vast bij helpen!

Ruim 70% van de weerstand bevindt zich in de darmen. Een goede werking van het immuunsysteem is dus afhankelijk van een goede werking van de darmflora. Of anders uitgelegd; het microbioom van de darmen, dus al die natuurlijke micro-organismen zijn voor het goed functioneren van het totale metabolisme afhankelijk van gezonde voeding.

Konijnen kunnen net als andere dieren zoals honden, katten, paarden (en mensen....) vrijwel weinig met processed foods, waardoor dysbiose ontstaat en de ontstekingsreacties in het lichaam vergroot worden. Dit leidt tot te vroege degeneratieve ziektes en verzwakt het immuunsysteem. Gezonde voeding, darmfunctie en immuunsysteem zijn zeer nauw aan elkaar verbonden. 

Spagyriek

Bij milde verschijnselen en als preventieve inzet heb ik goede ervaringen met gericht voedingsmanagement en met de Spagyriek natuurgeneeskunde.

Vaccinatie

Een huiskonijn kan gevaccineerd worden tegen myxomatose en VHD. De discussie over effectieve werking van deze vaccinatie is groot. Beide virussen muteren en het is niet duidelijk hoeveel varianten er daadwerkelijk in omloop zijn, waartegen geen kruisimmuniteit is. 

 Vaccineren is een beslissing die een ieder voor zichzelf maakt. Wees  beducht op mogelijke bijwerkingen.

Gespecialiseerde professional voor konijnen

Bij ernstige klachten is het raadzaam om naar een gespecialiseerde konijnendierenarts te gaan en/of een holistisch dierenarts met ervaring in de behandeling van konijnen bij deze materie.

Wil je meer weten over een goed voermanagement en de inzet van Spagyriek natuurgeneeskunde voor jouw konijn? Neem dan gerust contact met mij op.

Geschreven op 5-10-2020 door Sandra Hoogendoorn-Willemse

Deze blog is uitsluitend bedoeld als achtergrondinformatie en geeft de mening en ervaring van de blogger weer. 
Er kunnen geen rechten aan worden ontleend. De informatie is uitsluitend bedoeld voor educatieve doeleinden en vervangt niet het advies van dierenarts of therapeut.